Onsen: wszystko, co trzeba wiedzieć

Nie ukrywam swojej bezgranicznej miłości do onsenów. W czasie każdej podróży staram się korzystać z ich dobrodziejstw ile wlezie. Być w Japonii i nie odwiedzić gorących źródeł czy przynajmniej tradycyjnej łaźni to grzech niewybaczalny i utrata wyjątkowego doświadczenia.

Onseny, to naturalne, gorące źródła, na których bazują japońskie kąpieliska. Za sprawą unikalnego położenia Japonii, na styku płyt tektonicznych, w całym kraju znajduje się ponad 2.500 naturalnych gorących źródeł. Wody wybijają na powierzchnię w sposób naturalny lub uzyskuje się do nich dostęp za pomocą odwiertów.
Japończycy kochają onseny, uważają je za dar od bogów, który oczyszcza ich ciała i umysły i godzi dwa najpotężniejsze żywioły: ogień i wodę. Służą relaksującemu uzdrowieniu duszy i detoksykacji organizmu. Wspólne kąpiele w ponad 40-stopniowej wodzie sprzyjają kontemplacji i rozmowom, nawet z nieznajomymi. Dla cudzoziemców szokujące jest to, że obcy sobie ludzie, przebywający we wspólnej przestrzeni nago nie czują zakłopotania ani nie szukają sensacji. Tak, w Japonii jest to najbardziej naturalna rzecz pod słońcem. Japończycy otwarcie mówią o zaletach „nagiej komunikacji” (裸の付き合い hadaka no tsukiai). Często w onsenach rozwiązuje się domowe konfikty, załagadza sprzeczki i zawiera najpotężniejsze interesy.

Najwspanialsze onseny znajdują się na prowincji. W pełni wykorzystują malownicze położenie japońskiej wsi, wiele z nich ustytułowane jest obok rzek, albo z widokiem na las, góry lub morze. Te, na otwartym powietrzu, robią największe wrażenie, zwłaszcza zimą, kiedy wszystko wokół gorącego kąpieliska otula puszysty śnieg. Miejskie łaźnie z kolei pozwalają prawdziwie poczuć wspólnotę kąpieli.

Gaijin wkraczający do onsenu zawsze wzbudza lekkie zaniepokojenie wśród tubylców. Jest obawa, czy aby będzie umiał się zachować. Dlatego warto poznać etykietę.
Osoby z dużymi tatuażami raczej do onsenu nie zostaną wpuszczone. Mniejsze ozdoby można zakryć plastrem wodoodpornym, ale nie jest to rozwiązanie idealne – zwraca uwagę, bo wiodomo, co się pod nim kryje. Poza tym, o zgrozo, może odpaść! Tatuaże są akceptowane w większości łaźni hotelowych i prywatnych zarezerwowanych pomieszczeniach (kashikiri) – szczerze mówiąc jest to najlepsze wyjście dla miłośników dziar. Pod żadnym pozorem nie wolno robić zdjęć po przekroczeniu progu przebieralni. (Chyba że jest to prywatna przebieralnia i prywatny onsen)

1. Przebieralnia
Jak niemal wszędzie w Japonii, przed wejściem do onsenu (a zazwyczaj przed wejściem do przebieralni) należy zdjąć obuwie.
Potem trzeba odszukać właściwą przebieralnię. Większość onsenów podzielona jest na strefę męską i damską, ważne jest więc wyłapanie momentu, kiedy należy się rozdzielić. Na drzwiach damskiej powinien widnieć znak 女 a na męskiej 男, ale można też kierować się kolorami – damskie drzwi są czerwone lub różowe, a męskie niebieskie. W razie wątpliwości najlepiej podpatrzeć tubylców. W niektórych onsenach można wynająć prywatną przestrzeń dla małej grupy czy pary. Wtedy sprawy płci nie są już istotne, bo ma się wydzieloną zamkniętą strefę: przebieralnię i kąpielisko.
Warto jeszcze raz wyraźnie podkreślić, że w onsenie przebywa się całkowicie nago i to w towarzystkie zupełnie obcych i też zupełnie nagich osób tej samej płci. Nie chodzi tu o seksulaną nagość jaką znamy w Europie. Pozbawienie ludzi ubrania ma też znaczenie symboliczne, stawia ich w tym samym świetle – są równi, nie ma między nimi podziału ze względu na zawód czy klasę społeczną.
Jeśli kogoś kusi kąpiel koedukacyjna, może wynająć prywatny onsen, koedukacyjnych łaźni otwartych należy szukać na głębokiej prowincji. Nazywają się konyoku buro.
W przebieralni znajdują się zwykłe kosze na ubrania i rzeczy osobiste, albo szafki zamykane na klucz. Tu należy pozostawić wszystkie swoje rzeczy. Nawet jeśli zostawimy wszystko w otwartych koszach, nie ma obawy, że coś zginie.

2. Umywalnia
W przejściu z szatni do onsenów czasem znajdują się umywalki z lustrami, przy których można przemyć twarz albo uporządkować włosy. To idealne miejsce i czas, żeby dłuższe włosy spiąć gumką lub spinką, nie wolno ich moczyć we wspólnym kąpielisku.
Właściwe miejsce do obmycia ciała znajduje się przy łaźniach. Jest to rząd pryszniców lub kranów zamontowanych w rzędzie na ścianie (dość nisko), pod nimi znajdziecie stołki i miski lub wiaderka. Każda osoba zajmuje jeden stołek i rozpoczyna prawdziwy obrządek mycia, który powinien być uczciwy, bardziej przypominający szorowanie niż mizianie ręką z żelem. Przygotujmy się na bardzo dokładne powolne mycie każdej części ciała i włosów, polewania się wodą i powtarzanie wszystkiego od początku, nawet kilka razy. Wszyscy będą zwracać uwagę na oszczędzanie wody, dlatego zawsze zakręcaj kran, kiedy to możliwe, używaj też wiaderka. Jesteśmy w miejscu publicznym, wszyscy chcą przebywać w nieskazitelnie czystej wodzie, dlatego ciało musi być czyste i dokładnie opłukane.

KOSMETYKI i RĘCZNIKI:
W większości onsenów są wszystkie kosmetyki potrzebne do użycia (i to zacnych marek: Shiseido czy Kanebo) nie ma potrzeby zabierać swoich. Podobnie jest z ręcznikami. Dostaniemy zwykle duży i mały. Duży zostawiamy w szatni, przyda się dopiero po wyjściu z furo, mały służy do mycia, ewentualnego przykrycia miejsc strategicznych na czas przemieszczania się i do studzenia głowy podczas gorących kąpieli. Nie wolno moczyć ręcznika w furo, ani go wykręcać. Chłodny trzymaj najpierw w ręku a potem połóż na głowie. Nie dotknij nikogo swoim ręczniczkiem. Niedopuszczalne też jest położenie go na kamieniach albo krawędzi furo. Chyba, że wynajmiesz kashikiri, wtedy możesz spokojnie odkładać go nawet na podłodze (= skandal).
Kobiety muszą pamiętać o demakijażu. Wejście w mejkapie jest niedopuszczalne. Przy tej temperaturze od razu będzie „panda” wokół oczu. Widać, ze czegoś nie umyłaś. I strach pomyśleć, czego jeszcze… ;))))
W publicznych łaźniach wymagany jest własny ręcznik i kosmetyki, warto też zabrać drugie ubranie, jeśli faktycznie traktujesz wizytę w onsenie jak przwdziwe odświeżenie i oczyszczenie.

3.Onsen
W onsenie po prostu się siedzi. Nie pływa, nie nurkuje, nie chlapie, nie przemieszcza w bez potrzeby. Jakiekolwiek nerwowe ruchy są w bardzo złym tonie. Należy powoli wejść do kąpieliska i zająć dogodne miejsce. A potem już tylko zrelaksować się, podumać lub porozmawiać. Nie należy zanurzać głowy, najlepiej usiąść maksymalnie po szyję w wodzie. Warto dyskretnie podpatrywać tubylców i ich onsenowe zwyczaje, ale jednocześnie unikać bezpardonowego gapienia się na nagie ciała.

4.Samopoczucie
Woda faktycznie jest bardzo gorąca. Trzeba się do tego powoli przyzwyczaić, dlatego, jeśli nawet czujesz lekki wstyd i dyskomfort, wchodź do wody bardzo powoli. Jeśli mimo wszystko poczujesz się słabo, albo będzie ci zapierać dech, wynurz się bliżej brzegu, usiądź w wodzie tylko po pas, na wyższym schodku. Możesz też położyć na głowie chłodniejszy kompres. Zwykle to pomaga i już po kilkunastu sekundach sytuacja jest opanowana. Jeśli nadal źle się czujesz i jest zbyt duszno, wróć do łaźni żeby lekko schłodzić ciało (Lekko. Lodowaty prysznic może wywołać szok termiczny) Pamiętaj, że zawsze możesz też opuścić onsen, nie jest to źle widziane, a nie warto robić nic na siłę. Nie ma określonego czasu, jaki powinno się spędzić w furo. Bądź tam tak długo, jak ci to sprawia przyjemność.
Większe onseny mają strefę relaksu, gdzie po kąpieli możesz się nawet zdrzemnąć, napić się, zjeść lub skorzystać z masażu, sauny lub innych zabiegów.

Onseny, które warto odwiedzić:

Region Tokyo:
Kusatsu
Miasto zajmuje 1 miejsce w rankingu onsenów pod względem ilości i jakości wód, posiada też bardzo cenne wody siarczkowe. Najważniejsze łaźnie publiczne są w Sainokawara Rotemburo (duże odkryte baseny w Sainokawara park). Awaseyu (Otakinoyu) z kolei cechuje wiele drewnianych basenów o różnej temperaturze wody, a Gozanoyu, piękny drewniany budynek. Podróżni zakwaterowani w ryokanach kąpiele onsenowe mają zwykle już zawarte w cenie, a dla odwiedzających podróżnych ceny wahają się miedzy 500 a 2500 yenów za wstęp.

Hakone
jest częścią Parku Narodowego Fuji-Hakone-Izu.  Znane z gorących źródeł, pięknych krajobrazów, jeziora Ashi i, oczywiście, widoku na pobliskie Mt. Fuji. Najbardziej zany (i łatwo dostępny) jest Yumoto Onsen, rotenburo w Hakone Green Plaza Hotel ma zaś spektakularny widok na Fuji.  „Z biegu” zaś warto odwiedzić publiczne łaźnie Hakone Yuryo z uroczymi kąpieliskami z widokiem w głąb lasu. Można tam wynająć prywatne furo, a ze stacji Yumoto Hakone kursuje darmowy autobus.

Region Kyoto

Kinosaki Onsen
to słynne miasteczko kurortowe na wybrzeżu Morza Japońskiego. Gorące źródła znane są tam od 8 wieku, 7 słynnych onsenów oferuje usługi na najważszym poziomie, miejsce znane jest też z doskonałej kuchni. Wszędzie panuje nostalgiczny charakter, a goście chodzą w yukatach.

Region Kyushu

Kurokawa Onsen
to jeden z najsłynniejszych kurortów, położony w okolicach wulkanu Aso, utrzymany w uroczej tradycyjnej atmosferze. Rotenburo są wyjątkowo piękne, a do najbardziej popularnych należy Yamamizuki.

Beppu
jest jednym z nasłynniejszych ośrodków w kraju. Jest tam wszystko: onseny, rotenburo, kąpiele błotne, kąpiele piaskowe i łaźnie parowe a nawet jigoku (czyli piekło) z kolorowymi dymiącymi źródłami.
Głównym obiektem jest Tanayu z basenami na dachu z pięknym widokiem na miasto i zatokę. Takegawara to jeden z największych onsenów odkrytych w starym stylu, z różnymi kąpieliskami, niedrogie łaźnie publiczne znajdziemy zaś w Hyotan Onsen.

 

 

Region Wakayama

Ryujin Onsen
piękny historyczny onsen ukryty w górzystej części półwyspu Kii-hanto (zatem należy do kategorii hitou) uchodzi za jeden z najlepszych w Japonii, w epoce Edo odwiedzała go rodzina Tokugawa.

Region Kobe

Arima Onsen
to jeden z najlepszych i najstarszych onseów w Japonii, 1300-letni kompleks znajduje się na przedmieściach Kobe. Ma dwa słynne żródła: Srebrne i Złote, zalecane do regeneracji mięśni i stawów.

Region Shikoku

Dogo Onsen
jest absolutnie kultowy i uchodzi za najstarszy w Japonii. Działa, w zasadzie nieprzerwanie, od 712 roku, chociaż legenda mówi, że stoi za nim 3000 lat historii, a jego wody leczyły nawet dolegliwości bóstw. Jako jedyny w Japonii, ma w swojej ofercie specjalną usługę zwaną Yushinden, kąpiel zarezerwowaną wyłącznie dla rodziny cesarskiej.

 

Region Tohoku

Nyuto Onsen
To miejsce ma ponad 300-letnią tradycję. Wiele ryokanów oferuje swoją gościnę połączoną z kąpielami w pięknych rotenburo, ale i dla wycieczkowiczów onseny są również dostępne. Nasłynniejszym i najstarszym onsenem jest Tsuru-no-yu, pochodzi z epoki Edo, ma wspaniałe rotenburo i jest wyjątkowo malowniczy zimą.

Shibu Onsen
jest historycznym i uroczym miasteczkiem, odwiedzanym w przeszłości przez słynnych samurajów, kapłanów i artystów. Ma niepowtarzalną atmosferą starego japońskiego kurortu, goście zachęcani są do chodzeniu po ulicach w yukatach.
9 miejscowych onsenów dostępnych jest jedynie dla rezydentów ryokanów, a odwiedzenie wszystkich przynosi szczęście. Dodatkową atrakcją jest okoliczny Jigokudani Monkey Park.

Region Hokkaido
Noboribetsu
to kwintesencja „gorących źródeł Hokkaido”. Onsen należy do najlepszych w Japonii, a różnorodność wód jest trudna do znalezienia w gorących źródłach gdziekolwiek indziej na świecie. Malownicza dolina Jigoku-dani, zachwyca piekielnym krajobrazem, przesyconym silnym zapachem siarki, buchającą parą i wulkanicznymi gazami uciekającymi z krateru.
O Noboribetsu przeczytaj TUTAJ

 

Oprócz słynnych kąpielisk w onsenowych kurortach, istnieją też HITOU, czyli ukryte onseny, położone w niedostępnych miejscach, z dala od utartych szlaków. Sama podróż do hitou jest przygodą.

 

*onsenowy słowniczek:
Na mapach onseny 温泉 zaznaczone są znakiem ♨ lub kanji 湯  (Yu, czyli „gorąca woda”)albo też ゆ (yu)
ONSEN – naturalne gorące żródło z odpowiednią infrastrukturą (w tym łażnią SENTO)
ROTENBURO – (露天風呂) naturalne gorące źródło z kąpieliskiem pod gołym niebem, w bardzo malowniczej scenerii
NOTENBURO – (野天風呂) kąpiel na świeżym powietrzu, ale nie tak malowniczo jak w rotenburo.
SENTO (銭湯) – łaźnia. Przy gorących źródłach będzie i tak nazywana ONSENem, jeśli na jakieś miejsce japończycy mówią sento, to jest to najprawdopodobniej łaźnia z podgrzewaną wodą (czyli bez naturalnych gorących źródeł)
KASHIKIRI lub KASHIKIRI BURO – (貸切風呂) – prywatne pomieszczenie kąpielowe
FURO, a właściwie ofuro – (お風呂) – wanna do kąpieli
MUSHI BURO – (蒸し風呂) łaźnia parowa
KONYOKU BURO – ( 混浴風呂) kąpiel koedukacyjna
YUMEGURI – (湯めぐり)  to pakiet onsenowy: albo na kapiele czy wstęp do kilku miejsc, albo na przejazd w różne miejsca
ATSUI – 熱い – gorąco